Kh-Education ឯកសារប៉ាកកាខ្មែរ: April 2013

Monday, April 29, 2013

ខ្សឹបដាក់ត្រចៀក ៖ តើមន្រ្តី ខេត្តស្វាយរៀងខ្លះ ពិតជាពុករលួយ និងគិតតែប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន មែនទេ ?

Monday, 29 April 2013 14:06 ដោយដើមអម្ពិល៖ ID-015

ស្វាយរៀងៈ ក្នុងចំណោម មន្រ្តីធំៗ របស់ខេត្តស្វាយរៀង ជាច្រើននាក់ គ្មាននរណាម្នាក់ ជឿថា មន្រ្តីទាំងអស់នោះ សុទ្ធតែល្អឥតខ្ចោះទាំង អស់គ្នានោះទេ ហើយក៏មិនប្រាកដថា ត្រីមួយកន្ត្រក បើស្អុយមួយ ស្អុយទាំងអស់នោះដែរ ។

ហេហេ !!! ក្នុងឋានៈ ជាមន្រ្តីរាជការជាន់ខ្ពស់ នៅក្នុងខេត្ត ដែលរាជរដ្ឋាភិបាល បានប្រគល់តួនាទីឲ្យ ក្នុងគោលបំណងតែម្យ៉ាងគត់ គឺឲ្យ ធ្វើការបម្រើរដ្ឋ និងបម្រើរាស្រ្ត ដោយស្មោះត្រង់ តែផ្ទុយទៅវិញ អ្នកធំខ្លះ នៅក្នុងខេត្តស្វាយរៀង ពួកគេមិនបានបំពេញ ភារកិច្ចឲ្យបានល្អនោះទេ គឺពួកគេធ្វើការប្រកាន់បក្ខពួក គ្រូសារនិយម ប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ និងពូកែលុតក្រាបអ្នកធំ ដើម្បីការពារតំណែងរបស់ខ្លួន កុំឲ្យ វិនាសអន្តរាយតែប៉ុណ្ណោះ ហើយមានមន្រ្តីខ្លះទៀតពេលដែលកម្មករ មានបញ្ហាដោយធ្វើបាតុកម្ម ទាមទារលក្ខខណ្ឌមួយចំនួននោះ បែរជា កាន់ជើងថៅកែរោងចក្រ ហើយបានគាបសង្កត់កម្មករ ដែលជាជនជាតិខ្មែរគ្នាឯងទៅវិញ ដោយសារតែខ្លួនបានទទួល លាភសក្ការៈ ពីពួក ថៅកែរោងចក្រទាំងនោះ រីឯអធិការនគរបាលក្រុង-ស្រុកខ្លះមួយថ្ងៃៗ មិននាំគ្នាការពារសុវត្ថិភាពប្រជាពលរដ្ឋនោះទេ គឺគិតតែប្រឹងប្រែង គាបសង្កត់ និងរកលុយពីកំហុសឆ្គងតិចតួចរបស់រាស្រ្តដែលមិនសូវយល់ដឹងពីច្បាប់ទម្លាប់ ហើយក៏មាន មន្រ្តីខ្លះទៀត មានដីធ្លីរាប់រយ ហិកតា ជួលឲ្យបរទេសធ្វើស្រែចំការ ខណៈ ដែលប្រជាពលរដ្ឋខេត្តស្វាយរៀងមួយចំនួន កំពុងតែប្រឈមមុខ និងវិបត្តិគ្មានដីធ្វើស្រែចំការ សម្រាប់ចញ្ចឹមជិវិត។

ស៊ីសេរ៉ូ គឺជាទស្សនៈវិទូ និងជារដ្ឋបុរសដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់ របស់អ៊ីតាលី លោកគឺជាអ្នកបន្តទ្រឹស្ដីរបស់ ប្លាតុង និងអារីស្តូត ស្ដីពីរដ្ឋ និងនយោបាយ ។ នៅក្នុងស្នាដៃរបស់លោកស្ដីពី «ការពិភាក្សាអំពីរដ្ឋ និងអំពីច្បាប់» លោកយល់ថា ច្បាប់គឺយុត្តិធម៌ជាទីបំផុត ចំណែក អំណាចរដ្ឋ លោកបានទទូចឲ្យប្រគល់ឲ្យមនុស្ស ដែលប៉ុនប្រសព្វ និងដែលមានប្រាជ្ញា ដើម្បីឲ្យមន្រ្តីទាំងនោះ ការពារទ្រព្យសម្បត្តិជាតិ និងការពារ ព្រមទាំងបម្រើប្រជាជនដោយស្មោះត្រង់ ។

ទស្សនៈរបស់ សេស៊ីរ៉ូ គឺលោកចង់សំដៅថា មន្រ្តីដែលរដ្ឋបានប្រគល់អំណាចជូន គឺជាមនុស្សដែលពោរពេញ ដោយចំណេះដឹង និងទេព្យ កោសល្យ ហើយគឺជាមនុស្សដែលស្មោះត្រង់បំផុត ជាមួយជាតិ និងប្រជាជន ។ ចុះចំណែកមន្រ្តីធំៗ ខេត្តស្វាយរៀងខ្លះ ដែលបម្រើការងារ នៅសាលាខេត្ត និងតាមមន្ទីរមួយចំនួន ពិតជាមនុស្សដែលមានចំណេះវិជ្ជាជ្រៅជ្រះ និងបានបម្រើរដ្ឋ និងរាស្រ្តដោយស្មោះត្រង់ដែរឬទេ?

ចម្លើយដែលពិតជាមិនអាចប្រកែកបាន គឺមន្រ្តីខ្លះធ្វើការរាល់ថ្ងៃ ដើម្បីតែផលប្រយោជន៍បក្ខពួករបស់ខ្លួន និងក្រុមគ្រូសារខ្លួន តែប៉ុណ្ណោះ ពួកគេមិនបានយកអំណាច ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលប្រគល់ឲ្យមកបម្រើប្រជាជន ដោយស្មោះត្រង់នោះទេ ។ ស្ថានភាពរបស់មន្រ្តីខេត្តស្វាយ រៀងសព្វថ្ងៃនេះ ធ្វើឲ្យយើងនឹកស្រមៃដល់អតីតកាល ពោលគឺកាលពីឆ្នាំ១៨៣៤ ខណៈ ដែល ប្រទេសយួន បានកាន់កាប់ប្រទេស កម្ពុជា ដោយចាប់ផ្ដើមអនុវត្តនយោបាយយួនូបនីយកម្ម ហើយបានបញ្ជូនមេទ័ពយួនម្នាក់ឈ្មោះ ទ្រឿង មិញយ៉ាង មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា អនុវត្តផែនការនេះ ។

នៅក្នុងលិខិតមួយ របស់មេទ័ពយួន ទ្រឿង មិញយ៉ាង ដែលផ្ញើជូនព្រះចៅក្រុងវ៉េមិញម៉ាង បានសសេរថា« ឆ្លងតាមការមកដល់ប្រទេស កម្ពុជា របស់ទូលបង្គំបានមួយរយៈ ទូលបង្គំសង្កេតឃើញថា មន្រ្តីខ្មែរគ្មានចេះធ្វើការអ្វីទាំងអស់ អ្វីដែលពួកគេចេះ គឺការប្រព្រឹត្តអំពើ ពុករលួយ និងលុតក្រាបដើម្បីរក្សាអំណាចរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ»។ ដោយឡែក ក្នុងនៅឆ្នាំ១៨៨៤ ខណៈ ដែលប្រទេសកម្ពុជា ស្ថិតនៅ ក្រោមអាណានិគមន៍និយមបារាំង នៅក្នុងលិខិតមួយរបស់ អគ្គទេសាភិបាលបារាំង ប្រចាំឥណ្ឌូចិនលោក ប៉ូល ឌុយមែរ ផ្ញើជូនរដ្ឋមន្រ្តី អាណានិគមន៍ លោក ហ្សង់ ឌឺក្រេ ក៏បានសរសេរថា « ខ្ញុំព្យាយាមបង្រៀន មន្រ្តីខ្មែរឲ្យចេះធ្វើការ តែផ្ទុយទៅវិញ មន្រ្តីទាំងនោះ ចេះតែ ពុករលួយ និងអែបអបសុំបុណ្យស័ក្តិតែប៉ុណ្ណោះ»។

ហេហេ !!! តើចរិតរបស់មន្រ្តីខ្មែរ កាលពីជាងមួយសត្សវត្តន៍មុន ដែលមន្រ្តី បរទេសទាំងពីរខាងលើ បានសរសេរផ្ញើទៅ ចៅហ្វាយរបស់ ខ្លួន ពិតជាដិតដាម នៅក្នុងសណ្ដានចិត្តរបស់មន្រ្តីខ្មែរមួយចំនួន រហូតដល់សព្វថ្ងៃមែនទេ ?

សំណេរមួយនេះ មិនមែនជាការវាយប្រហារទាំងទទឹងទិស ចំពោះមន្រ្តីដែលគេប្រព្រឹត្តខ្លួនល្អនោះទេ តែជាការវាយ សំពង ចំពោះមន្រ្តី អាក្រក់មួយ ចំនួន ដែលមិនបានយកអំណាច ដែលរដ្ឋប្រគល់ឲ្យទៅបម្រើរាស្រ្ត ដោយស្មោះ និងបានយកអំណាច ទៅប្រើផ្ដេសផ្ដាស ដើម្បីផលប្រយោជន៍ ផ្ទាល់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ ៕

Sunday, April 28, 2013

ពិធីផ្សព្វផ្សាយរបាយការណ៍ពិនិត្យតាមដានសកល សី្តពី ការអប់រំសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា ឆ្នាំ២០១២

ឯកឧត្តម អ៊ឹម សិទ្ធី រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ថ្លែងសុន្ទរកថាក្នុងពិធីផ្សព្វផ្សាយរបាយការណ៍ពិនិត្យតាមដានសកល សី្តពី ការអប់រំសម្រាប់ទាំងអស់គ្នាឆ្នាំ២០១២ នៅសណ្ឋាគារ ឡឺរ៉ូយ៉ាល់ នាថ្ងៃទី២៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣

សូមគោរព ៖

- ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ជាទីគោរពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់

- លោកជំទាវ Anne Lemaistre, តំណាងអង្គការយូណេស្កូប្រចាំកម្ពុជា

- ឯកឧត្តម វង សូត រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវ:

- ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិ អន្តរជាតិ ជាទីមេត្រី

ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំមានសេចកី្តសោមន្សរីករាយដែលបានចូលរួមក្នុងពិធីផ្សព្វផ្សាយរបាយការណ៍ពិនិត្យ តាមដានសកលសី្តពីការអប់រំសម្រាប់ទាំងអស់គ្នាឆ្នាំ២០១២នាពេលនេះ។ ក្នុងនាមក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា និងក្នុងនាមខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណជាអនេកប្បការ និងសូមស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅចំពោះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ដែលបានអញ្ជើញចូលរួមជាអធិបតីដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ ព្រមទាំងប្រតិភូទាំងអស់ចូលរួមចែករំលែកនូវបទពិសោធន៍ និងចំណេះដឹងស្តីអំពីការអភិវឌ្ឍជំនាញនៅក្នុងវិស័យអប់រំ។

ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានធ្វើការវិនិ- យោគលើកំណែទម្រង់វិស័យអប់រំ ដើម្បីទទួលបាននូវប្រព័ន្ធអប់រំមួយប្រកបដោយគុណភាពស្របតាមស្តង់ដារជាតិ តំបន់និងពិភពលោកក្នុងការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សដើម្បីរួមចំណែកកសាងជាតិមាតុ-ភូមិ។ ជាក់ស្តែង តាមរយ:នៃអង្គសន្និបាតបូកសរុបលទ្ធផលការងារអប់រំ យុវជន និងកីឡានាពេល ថ្មីៗនេះ បានបង្ហាញពីលទ្ធផលដែលសម្រេចបានថែមទៀតក្នុងឆ្នាំសិក្សា២០១១-២០១២កន្លងមក ទាំង បរិមាណ និងគុណភាព នៃវិស័យអប់រំ យុវជន និងកីឡា។ បច្ចុប្បន្ន យើងទទួលបានអត្រាពិតនៃការសិក្សារបស់កុមារនៅបឋមសិក្សា៩៧ភាគរយ ដែលជាលទ្ធផលអាចឱ្យកម្ពុជាសម្រេចបានសកល កម្មអប់រំបឋមសិក្សានៃការអប់រំសម្រាប់ទាំងអស់គ្នានាឆ្នាំ២០១៥។ ចំពោះការលើកកម្ពស់គុណភាព និងប្រសិទ្ធភាពអប់រំ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាបានយកចិត្តទុកដាក់អភិវឌ្ឍសម្ថភាពមន្រ្តី កែលម្អកម្មវិធីសិក្សា និងបំពាក់សម្ភាររូបវន្ត ដើម្បីបម្រើឱ្យការរៀន ការបង្រៀន និងការស្រាវជ្រាវនៅតាមគ្រឹះស្ថានសិក្សា។

ជាមួយគ្នានេះដែរ ក្រសួងបានយកចិត្តទុកដាក់ដល់ការងារតម្រង់ទិសវិជ្ជាជីវ:នៅតាមវិទ្យាល័យ ចំណេះទូទៅនិងបច្ចេកទេស ហើយជាលទ្ធផលយើងបានរៀបចំកម្មវិធីសិក្សាបំណិនជីវិតសម្រាប់បឋម និងមធ្យមសិក្សា គោលនយោបាយ កម្មវិធី និងសៀវភៅតម្រង់ទិសវិជ្ជាជីវ:សម្រាប់មធ្យមសិក្សា បឋមភូមិ ដែលជាកម្មវិធីសិក្សាធ្វើឱ្យសិស្សទទួលបាននូវជំនាញមូលដ្ឋានស្របតាមចតុស្តម្ភទាំងបួន នៃគោលការណ៍អប់រំ គឺ រៀនដើម្បីមានចំណេះដឹង រៀនដើម្បីមានចំណេះធ្វើ រៀនដើម្បីក្លាយជាពលរដ្ឋល្អ និងរៀនដើម្បីចេះរស់នៅជាមួយគ្នា។

យោងទៅលើប្រធានបទ យុវជន និងជំនាញ ជាការចាំបាច់ដែលយើងត្រូវមានការវិនិយោគ បង្កើតបរិយាកាសសហគ្រិនភាព បង្កើតការងារ ការប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតដោយនិរន្តភាព ការអភិវឌ្ឍ ជំនាញព័ត៌មានវិទ្យា (ICT) និងជាពិសេសផ្តល់ឱកាសដល់យុវជនឱ្យទទួលបានសមត្ថភាពជំនាញផ្សេងៗ ដើម្បីឱ្យពួកគេរកការងារធ្វើបានដោយងាយស្រួល។ នៅក្នុងតំណាក់កាលសង្គមពុទ្ធិ យើង មានសុទិដ្ឋិនិយមថា ការទទួលបានការគាំទ្រពីដៃគូអភិវឌ្ឍ អ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ និងសហគមន៍ជាតិ ពិតជាបានរួមចំណែកក្នុងការអភិវឌ្ឍជំនាញដល់យុវជនសំដៅកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅក្នុងប្រទេស។

បច្ចុប្បន្នប្រសិនបើយើងពិនិត្យជុំវិញខ្លួនយើង ការផ្លាស់ប្តូរ ការវិវត្ត ការអភិវឌ្ឍបានកើតឡើង គ្រប់ផ្នែក និងគ្រប់វិស័យ ដូចជាផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងជាពិសេសផ្នែកអភិវឌ្ឍជំនាញតែម្តង។ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងបរិបទខាងលើនេះ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានចាប់ផ្តើមបង្កើតកម្មវិធីអប់រំ បណ្តុះបណ្តាលផ្សេងៗ ដើម្បីជួយកុមារ និងយុវជនទទួលបាននូវជំនាញសំខាន់ៗដូចជា ជំនាញមូលដ្ឋាន ជំនាញបច្ចេកទេស ។ល។ ពីកម្រិតបឋមសិក្សារហូតដល់ឧត្តមសិក្សា ដែលក្នុងនោះគោលដៅយុទ្ធសាស្ត្រកម្មវិធីតម្រង់ទិស វិជ្ជាជីវៈ និងអប់រំបច្ចេកទេស ត្រូវបានរៀបចំដូចខាងក្រោម៖

ការបង្កើតប្រព័ន្ធអប់រំមួយដែលមានភាពសម្បូរបែប ផ្នែកព័ត៌មាន ដែលជួយឱ្យសិស្សស្គាល់ជាក់ស្តែងនូវពិភពការងារវាយតម្លៃភាពខ្លាំង ភាពខ្សោយរបស់ខ្លួន ដែលជាកញ្ចក់ឆ្លុះបញ្ចាំងនូវឧបនិស្ស័យធម្មជាតិ និងសក្តានុពលរបស់គេ ដើម្បីឆ្លៀតឱកាសពង្រឹងសមត្ថភាពផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្ត ជំនាញ។ល។
ការជ្រើសរើសមុខរបរឱ្យបានត្រឹមត្រូវដើម្បីឱ្យការប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតដោយជោគជ័យ ដោយ ប្រើប្រាស់ភាពខ្លាំង និងឧបនិស្ស័យពីកំណើតរបស់គេ។
សិស្សទទួលបាននូវជំនាញផ្នែកទ្រឹស្តី ចំណេះដឹងវិទ្យាសាស្ត្រ វិទ្យសាស្ត្រសង្គម គណិតវិទ្យា រូបវិទ្យា។ល។ ដែលជាសមត្ថភាពមូលដ្ឋានចាំបាច់សម្រាប់បន្តការសិក្សានៅឧត្តមសិក្សា និងការសិក្សា ពេញមួយជីវិត។

- ឯកឧត្តម លោកជំទាវ

- លោក លោកស្រី ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិ អន្តរជាតិ

ខ្ញុំជឿជាក់ថា ការពិភាក្សាផ្នែកបច្ចេកទេស ការចែករំលែកបទពិសោធន៍ និងចំណេះដឹង ទាក់ទងនឹងបញ្ហា ការប្រឈម អភិក្រម មាត្រដ្ឋាន ពិតជារួមចំណែកឆ្លើយតបជាក់ស្តែង និងមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការអភិវឌ្ឍជំនាញដល់យុវជន។ ក្នុងបរិបទនេះ យើងបានដាក់ចេញនូវមគ្គុទ្ទេសឆ្ពោះ ទៅកាន់កម្មវិធីសិក្សាដែលសមស្រប ដោយសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើគោលការណ៍ធំៗជាមូលដ្ឋានចំនួន២ គឺ “ ការអភិវឌ្ឍកុមារ និងយុវជន ” និង “ការសិក្សា របស់កុមារ និងយុវជន ”។

ដូច្នេះ ការកសាងគោលនយោបាយ និងផែនការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យអប់រំនៅតែជាគោលដៅចម្បង និងជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ការអប់រំនាពេលអនាគត ពិសេសក្រោយពីការសម្រេចបានការអប់រំសម្រាប់ទាំងអស់គ្នាឆ្នាំ២០១៥ខាងមុខ ។ បច្ចុប្បន្ន ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បាននិងកំពុងរៀបចំផែនការយុទ្ធសាស្ត្រវិស័យអប់រំ៥ឆ្នាំលើកទី៤ គឺ២០១៤-២០១៨ ផែនការគោលសម្រាប់សាងសង់ហេដ្ឋា រចនាសម្ព័ន្ធអប់រំគោលនយោបាយស្តីពីការអប់រំបច្ចេកទេសសម្រាប់មធ្យមសិក្សា គោលនយោបាយ អភិវឌ្ឍកម្មវិធីសិក្សាចំណេះទូទៅ គោលនយោបាយស្តីពីក្របខ័ណ្ឌធានាគុណភាពអប់រំ និងចក្ខុវិស័យ ឧត្តមសិក្សាឆ្នាំ២០៣០ ដែលគោលនយោបាយ និងផែនការអភិវឌ្ឍន៍ទាំងអស់នេះ មានលក្ខណះ ឆ្លើយតបទៅនឹងយុទ្ធសាស្រ្តតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនិងផែនការយុទ្ធសាស្ត្ររអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ២០១៤-២០១៨ សំដៅឈានទៅសម្រេចបានគោលដៅអភិវឌ្ឍសហសវត្ស។

ជាទីបញ្ចប់ ខ្ញុំសូមវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះ ពិធីប្រកាសឲ្យប្រើរបាយការណ៍ពិនិត្យតាមដានសកល សី្តពីការអប់រំសម្រាប់ទាំងអស់គ្នាឆ្នាំ២០១២ នាពេលនេះដែលជាវេទិកាមួយមានការចូលរួមពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន អ្នកពាក់ព័ន្ធវិស័យអប់រំ ពិសេសដៃគូអភិវឌ្ឍឲ្យបន្តនូវស្មារតីគាំទ្រ និងឧបត្ថម្ភដល់ការលើកកម្ពស់ វិស័យអប់រំកម្ពុជា ហើយតាមរយ:របាយការណ៍ពិនិត្យតាមដានសកលនេះដែរក៏បានឆ្លុះបញ្ចាំងអំពី “ការគិតគូរឡើងវិញបញ្ហាអប់រំ និងជំនាញ” ដែលជាដំណើរការអំពាវនាវរកចំណេះដឹងរួមមួយក្នុងការ អប់រំកុមារ និងយុវជនឲ្យទទួលបានការអប់រំប្រកបដោយសមធម៌លើគុណតម្លៃវិជ្ជាជីវ:ជំនាញ ការជំរុញឲ្យមានសុចរឹតភាព ការគោរព ការប្តេជ្ញាចិត្ត និងមេត្តាធម៌។

ខ្ញុំសូមជូនពរ ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិ អន្តរជាតិ ទំាងអស់ទទួលបាននូវពុទ្ធពរទាំងបួនប្រការ គឺ អាយុ វណ្ណ: សុខ: ពល: ព្រមទាំងជោគជ័យគ្រប់ភារកិច្ច។

Monday, April 22, 2013

The Temple Case: Thailand and Cambodia at the ICJ

By John D. Ciorciari

April 21, 2013

John D. Ciorciari is an assistant professor at the Gerald R. Ford School, University of Michigan, and Senior Legal Advisor to the Documentation Center of Cambodia.

Lawyers for Thailand and Cambodia have just completed their oral arguments as the International Court of Justice (ICJ) considers Cambodia’s request to reinterpret its 1962 judgment on the dispute surrounding Preah Vihear. The dispute’s re-emergence since 2007 owes largely to nationalist political forces, particularly the yellow-shirt movement in Thailand. Nevertheless, the feud is founded on a legitimate legal disagreement, which the parties are now litigating precisely where they should: before the ICJ. A closer look at the legal issues suggests a path to resolution of a largely unproductive conflict.

The current controversy focuses on the border in the area around the temple. The 1962 judgment awarded the temple complex to Cambodia and required Thailand to withdraw security forces at the temple or “in its vicinity on Cambodian territory.” The Court reasoned that Thailand had accepted as binding a 1907 map of the frontier prepared by French cartographers, which placed the temple on Cambodian soil. However, the Court did not define the vicinity of the temple or discuss the legal status of the 1907 map in its operative part, which sets forth the Court’s conclusions.

Last week, Thai lawyers argued that the Court’s 1962 conclusions pertained only to the temple and the immediate surrounding area. They contended that Thailand obeyed the judgment by pulling its security forces just outside the temple grounds and that Cambodia had accepted that state of affairs. Thus, they asserted, there is no debate to justify an ICJ reinterpretation. Cambodian lawyers countered that a dispute does exist and that the judgment gave the 1907 map line binding effect, because the Court’s 1962 conclusions were inseparable from its reasoning. Thus, they claimed, both the temple and 4.6 square kilometers directly to its west belong to Cambodia:

As it considers the pleadings, the ICJ faces two basic legal questions. Does a dispute exist between Thailand and Cambodia that justifies a reinterpretation of the 1962 judgment? And if the Court does reinterpret the judgment, should it find that all or part of the 1907 map is binding?

Cambodia should prevail on the first question. The Court found in 2011 that a dispute appeared to exist between the parties, and nothing in the recent oral proceedings should lead the judges to decide otherwise. Under relevant jurisprudence, there is no statute of limitations on ICJ reinterpretation, and a dispute need not be made formal to exist. A dispute must simply pertain to the operative part of a judgment or reasons deemed to be “inseparable from the judgment.” The parties’ submissions to the ICJ since 2011 demonstrate, at a minimum, that they interpret differently the operative clauses’ references to “Cambodian territory” and the “vicinity” of the temple. Moreover, Cambodia’s counsel presented numerous pieces of evidence to show that the interpretive dispute is hardly new; throughout the 1960s, Prince Norodom Sihanouk and others indicated their disapproval of Thailand’s stationing of personnel and erection of a barbed-wire fence in the disputed 4.6 sq km strip.

The more difficult question is whether—or to what extent—the Court’s reasoning should be read into the binding conclusions of the 1962 judgment. As Thailand’s lawyers have emphasized, the Court expressly declined Cambodia’s request for a ruling on the legal status of the 1907 map in the operative part of the judgment. Thailand argues, not unreasonably, that this omission demonstrates that the Court saw the status of the border and fate of the temple as separable legal questions and that Cambodia simply seeks a ruling the Court denied it in 1962. This argument is nevertheless problematic.

As Cambodia’s counsel argued in The Hague, one cannot give effect to references to Cambodian “territory” in the operative clause without knowing where that territory is. To decide sovereignty over the “disputed area”—which the Court defined as “the region of the Temple of Preah Vihear”—the Court declared that the “real” and “essential” question in the case was “whether the Parties did adopt the [1907] map, and the line indicated on it, as representing the outcome of the work of delimitation of the frontier in the region of Preah Vihear, thereby conferring on it a binding character.” After a lengthy analysis, the Court found “in favour of the line as mapped [in the 1907 map] in the disputed area.” That placed the temple on Cambodian soil and, according to Cambodia’s lawyers, makes this part of the Court’s reasoning inseparable from its conclusion.

Cambodia’s argument that the judgment renders the entire border line drawn on the 1907 map also encounters problems. Although the term “Cambodian territory” requires some reference to the Court’s reasoning with respect to the border, the Court clearly did not purport to deal with the entire Thai-Cambodian frontier, but merely a particular disputed area. This, taken alongside the Court’s refusal to issue a pronouncement on the status of the 1907 map in its operative clause, weakens the case for reading the entire map into the Court’s conclusions.

The real crux of the dispute is whether the 4.6 sq km area west of the temple can be considered part of “its vicinity on Cambodian territory.” The Thai legal team has argued that Dean Acheson, counsel for Cambodia in the original case, characterized the area in dispute as “very small.” However, Acheson’s Thai counterparts objected to references to the “region” or “neighborhood” of the temple as potentially too expansive. The 1962 judgment offers regrettably little guidance. Its lack of clarity has contributed to instability and makes its reinterpretation necessary and appropriate.

The Court could have ordered only that Thailand withdraw troops “at the temple.” Its addition of a reference to the temple’s “vicinity” shows that its conclusions were intended to pertain to some area beyond the perimeter of the temple buildings. Even if that area extended a few hundred meters to the West, as the Thai map suggests, the question would arise: was that part of the temple’s vicinity Thai, or was it Cambodian? The Thai reading of the judgment suggests that the answer would depend on agreement of the parties. However, since agreement between the parties was lacking, the provision would have effectively no force in the western vicinity of the temple—an area where the Court knew that some Thai personnel were located.

Although the Court declined to pronounce on the border in the disputed area in its operative part, that part can only be understood through reference to the Court’s finding that the parties had accepted the 1907 map. Under this reasoning, areas in the temple’s “vicinity” on Cambodia’s side of the 1907 map line fall into Cambodian “territory.” The most sensible way to define the relevant vicinity would be to confine the scope of the judgment to the smallest contiguous territory under dispute to the immediate west of the temple—namely the 4.6 sq km strip. With that important limitation, the Court should find for Cambodia.

The messiness of these legal questions reflects the ambiguity the original judgment, which regrettably left enough room for continuing interpretive disagreement and discord. Whichever side prevails in court, both governments would do well to respect the judgment. For Cambodia, an international legal ruling provides the fairest forum in which to resolve conflict with a larger, more powerful neighbor. For the government of Yingluck Shinawatra, a hard-fought legal encounter provides insulation against domestic nationalist demands for action, even if the ruling is unfavorable. Indeed, both sides have been ably and zealously represented in court. An ICJ decision on the issue offers both a useful watershed—a chance to shift away from contentious politics of the recent past, which help rally some constituents behind the flag but do little for the longer-term interests of their populations.

Documentation Center of Cambodia.

Available in Khmer, Thai and French Language

សំណុំរឿងប្រាសាទព្រះវិហារ ៖ កម្ពុជា និង ថៃ នៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ

លោក ចន ឆរឆីអារី ជាសាស្ត្រាចារ្យ នៅសាកលវិទ្យាល័យមីឈីហ្គេន និង ជាទីប្រឹក្សាច្បាប់ជាន់ខ្ពស់ របស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា

២២ មេសា ២០១៣

ប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរដោយ ៖ លឹម ជ័យទ័ត្ត

មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា

ក្រុមអ្នកច្បាប់របស់ប្រទេសថៃ និងកម្ពុជា ទើបតែបានបញ្ចប់ការធ្វើអំណះអំណាងផ្ទាល់មាត់ រៀងៗខ្លួន នៅខណៈដែលតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិពិចារណាចំពោះសំណើរបស់កម្ពុជាសុំឱ្យធ្វើការបក ស្រាយឡើងវិញនូវសាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២ ស្តីពីជម្លោះជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ។ ជម្លោះដែលបានកើត ឡើងសារជាថ្មីចាប់ពីឆ្នាំ២០០៧ ភាគច្រើន គឺបណ្តាលមកពីកម្លាំងនយោបាយជាតិនិយម ជាពិសេស ចលនាអាវលឿងនៅក្នុងប្រទេសថៃ។ ប៉ុន្តែ ទោះបីជាយ៉ាងណាក្តី ជម្លោះនេះបានកើតឡើង ក៏ដោយសារ តែការពុំយល់ស្របគ្នាលើភាពត្រឹមត្រូវផ្នែកគតិយុត្តិ ដែលបច្ចុប្បន្ននេះភាគីទាំងពីរកំពុងលើកឡើងនៅ ចំពោះមុខតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ មូលដ្ឋានដែលខ្លួនយល់ឃើញថាអត្ថន័យគួរតែមានខ្លឹមសារបែប ណា។ ការពិនិត្យមើលមួយ ឱ្យកាន់តែច្បាស់លើជម្លោះគតិយុត្តិនេះ បានបង្ហាញឱ្យឃើញនូវច្រកមួយ ដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះដែលបង្កមហន្តរាយធ្ងន់ធ្ងរ។

ភាពចម្រូងចម្រាស់នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ផ្តោតទៅលើព្រំដែននៅតំបន់ជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ។ សាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២ បានប្រគល់ប្រាសាទព្រះវិហារមកឱ្យកម្ពុជា និងតម្រូវឱ្យប្រទេសថៃដកកង កម្លាំងសន្តិសុខដែលបានដាក់នៅក្នុងប្រាសាទ ឬ “ក្នុងតំបន់ក្បែរប្រាសាទដែលស្ថិតក្នុងទឹកដីកម្ពុជា”។ តុលាការ បានផ្តល់ហេតុផលថា ថៃបានទទួលស្គាល់ផែនទីឆ្នាំ១៩០៧ អំពីខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន ដែលរៀប ចំឡើងដោយ អ្នកជំនាញគូសផែនទីរបស់បារាំង ដែលបានដាក់ប្រាសាទព្រះវិហារចូលក្នុងទឹកដីប្រទេស កម្ពុជា។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក្តី តុលាការពុំបានកំណត់អំពីតំបន់ក្បែរប្រាសាទ ឬពិភាក្សាអំពីស្ថានភាព គតិយុត្តិរបស់ផែនទីឆ្នាំ១៩០៧នៅក្នុងផ្នែកនៃសេចក្តីសន្និដ្ឋានដែលនិយាយអំពីសេចក្តីសម្រេចនោះទេ។

កាលពីសប្តាហ៍មុន ក្រុមអ្នកច្បាប់ប្រទេសថៃបានអះអាងថា សេចក្តីសម្រេចឆ្នាំ១៩៦២របស់ តុលាការ ជាប់ពាក់ព័ន្ធតែនឹងតួប្រាសាទ និងតំបន់ជុំវិញដែលនៅកៀកៗតែប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកច្បាប់ទាំងនោះ បានលើកឡើងថា ថៃបានគោរពតាមសាលក្រមដែលតម្រូវឱ្យខ្លួនដកកងកម្លាំងសន្តិសុខចេញពីតួប្រាសាទ និងថា កម្ពុជាបានទទួលយកការអនុវត្តរបស់ថៃហើយ។ ក្រុមអ្នកច្បាប់ថៃ បានលើកឡើងថា ហេតុដូច្នេះ ពុំគួរមានការបកស្រាយឡើងវិញនូវសាលក្រមរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិទេ។ ក្រុមអ្នកច្បាប់ កម្ពុជាបានឆ្លើយតបថា ជម្លោះពិតជាបានកើតឡើងមែន ហើយថា សាលក្រមបានបង្ហាញពីលក្ខណៈ ដែលត្រូវប្រតិបត្តិតាមលើខ្សែបន្ទាត់ផែនទី ព្រោះសេចក្តីសម្រេចនៅក្នុងសាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២ គឺពុំ អាចកាត់ផ្តាច់ចេញពីសេចក្តីសំអាងហេតុបានឡើយ។ ដូច្នេះ ក្រុមអ្នកច្បាប់កម្ពុជា បានអះអាងថា ទាំងប្រាសាទព្រះវិហារនិងដីទំហំ៤,៦គីឡូម៉ែត្រការ៉េដែលនៅជាប់ផ្នែកខាងលិចគឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់កម្ពុជាៈ

នៅពេលពិចារណាអំពីការលើកអំណះអំណាងនេះ តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិត្រូវប្រឈមនឹង សំណួរគតិយុត្តិជាមូលដ្ឋានចំនួនពីរៈ១)តើជម្លោះរវាងប្រទេសថៃ និងកម្ពុជា ពន្យល់នូវលក្ខណៈស្រប ច្បាប់ឱ្យមានការបកស្រាយឡើងវិញនូវសាលក្រម ឆ្នាំ១៩៦២ ដែរឬយ៉ាងណា? ២)ហើយ ប្រសិន បើតុលាការ សម្រេចបកស្រាយឡើងវិញនូវសាលក្រមនេះមែន តើផ្នែកទាំងអស់ ឬផ្នែកណាមួយ នៃផែនទីឆ្នាំ១៩០៧ គួរត្រូវប្រតិបត្តិតាម?

កម្ពុជាគួរតែឈ្នះចំពោះសំណួរទីមួយ។ តុលាការបានសម្រេចកាលពីឆ្នាំ២០១១ថា ជម្លោះទំនង ជាបានកើតឡើងមែនរវាងភាគីទាំងពីរ ហើយការលើកឡើងនៅក្នុងសវនាការផ្ទាល់មាត់ថ្មីៗនេះ ពុំមានអ្វី ដែលគួរឱ្យចៅក្រមត្រូវសម្រេចផ្ទុយពីនេះឡើយ។ នៅក្នុងយុត្តិសាស្ត្រដែលពាក់ព័ន្ធ ពុំមានការកំណត់ អំពីអាជ្ញាយុកាលស្តីពីការបកស្រាយឡើងវិញនូវសាលក្រមតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិទេ= ហើយជម្លោះ ក៏ពុំចាំត្រូវតែកើតមានឡើងជាផ្លូវការដែរ។ ជម្លោះនោះចាំបាច់ត្រូវតែជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងផ្នែកនៃសេចក្តី សន្និដ្ឋានរបស់សាលក្រម ឬផ្នែកនៃសេចក្តីសំអាងដែលត្រូវបានចាត់ទុកថា “ពុំអាចផ្តាច់ចេញពីសាលក្រម បាន”។ យ៉ាងហោចណាស់ នៅក្នុងឯកសារដែលភាគីទាំងពីរបានដាក់ជូនតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិចាប់

តាំងពី២០១១ បានចង្អុលបង្ហាញថា ភាគីទាំងពីរមានការបកស្រាយផ្ទុយគ្នាចំពោះឃ្លានៅក្នុងសេចក្តី សន្និដ្ឋានដែលនិយាយយោងទៅ “ទឹកដីនៃប្រទេសកម្ពុជា” និង “តំបន់ក្បែរ”ប្រាសាទព្រះវិហារ។ ជាងនេះ ទៅទៀត ក្រុមមេធាវីកម្ពុជាបានបង្ហាញនូវភស្តុតាងយ៉ាងច្រើនដែលបញ្ជាក់ថា ជម្លោះអំពីការបកស្រាយ គឺពុំមែនជារឿងថ្មីនោះទេ។ ពេញមួយទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ ព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តមសីហនុ និងអ្នក ផ្សេងៗ ទៀត បានសម្តែងនូវការមិនសុខចិត្តចំពោះការដាក់ទាហានរបស់ថៃ និងការដាក់របងខ្សែលួសបន្លានៅក្នុង តំបន់ជម្លោះដែលមានទំហំ៤,៦គីឡូម៉ែត្រក្រឡា។

សំណួរដែលលំបាកជាងនេះគឺថាតើ ឬដល់កម្រិតណា ដែលសេចក្តីសំអាងរបស់តុលាការគួរតែ ត្រូវបានបកស្រាយភ្ជាប់ទៅនឹង សេចក្តីសន្និដ្ឋាននៃសាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២ ដែលដាក់ឱ្យប្រតិបត្តិតាម។ ដូចដែលក្រុមអ្នកច្បាប់ថៃបានសង្កត់ធ្ងន់ ថាតុលាការបានបដិសេធយ៉ាងច្បាស់នូវសំណើរបស់កម្ពុជាដែល សុំឱ្យសម្រេចលើស្ថានភាពគតិយុត្តិ នៃផែនទីឆ្នាំ១៩០៧ នៅក្នុងផ្នែកសេចក្តីសន្និដ្ឋាននៃសាលក្រម។ ប្រទេសថៃបានអះអាង ពុំមែនដោយមិនសមហេតុផលនោះទេថា ការមិនសម្រេចលើស្ថានភាពគតិយុត្តិ នៃផែនទីនេះ បង្ហាញថា តុលាការបានមើលឃើញអំពីស្ថានភាពនៃព្រំដែន និងរឿងប្រាសាទ ថាជា សំណួរគតិយុត្តិដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ហើយថា កម្ពុជាគឺស្វែងរកការសម្រេចមួយដែលតុលាការធ្លាប់ បានបដិសេធរួចហើយកាលពីឆ្នាំ១៩៦២។ ប៉ុន្តែ ការលើកឡើងនេះ គឺមានបញ្ហា។

ដូចដែលក្រុមមេធាវីកម្ពុជាបានលើកឡើងនៅទីក្រុងឡាអេដូច្នេះដែរថា គេមិនអាចនិយាយសំដៅទៅរក “ទឹកដី”កម្ពុជា នៅក្នុងសេចក្តីសន្និដ្ឋានឱ្យបានប្រសើរនោះឡើយ ដោយ ពុំបានដឹងថាទឹកដីនោះនៅកន្លែងណា។ ដើម្បីសម្រេចអំពីអធិបតេយ្យភាពជុំវិញ “តំបន់ជម្លោះ” ដែល តុលាការបានកំណត់ថាជា“តំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ”តុលាការបានប្រកាសថាសំណួរដែល “ពិតប្រាកដ” និង“សំខាន់”នៅក្នុងសំណុំរឿងនេះគឺ “ថាតើភាគីទាំងពីរយល់ព្រមទទួលយកផែនទី[ឆ្នាំ១៩០៧] និងខ្សែបន្ទាត់ដែលបញ្ជាក់នៅលើផែនទីនោះ ថាបានកើតចេញពីលទ្ធផលនៃការកំណត់ខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន នៅក្នុង តំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារដែលផ្តល់នូវលក្ខខណ្ឌសម្រាប់ភាគីទាំងពីរក្នុងការប្រតិបត្តិតាមដែរឬយ៉ាងណា”។ ក្រោយពីការវិភាគយ៉ាងយូរ តុលាការបានសម្រេច “យកតាមខ្សែបន្ទាត់ ដូចដែលបានគូស [នៅក្នុង ផែនទីឆ្នាំ១៩០៧] នៅក្នុងតំបន់ជម្លោះ”។ ការសម្រេចបែបនេះ បានដាក់ប្រាសាទព្រះវិហារឱ្យស្ថិតនៅ ក្នុងទឹកដីកម្ពុជានិងបានធ្វើឱ្យសេចក្តីសំអាងរបស់តុលាការ ពុំអាចកាត់ផ្តាច់ចេញពីសេចក្តីសន្និដ្ឋានរបស់ខ្លួន បានឡើយនេះបើយោងតាមក្រុមមេធាវីកម្ពុជា។

ការអះអាងរបស់កម្ពុជាដែលថា សាលក្រមនេះ បានសម្រេចចំពោះខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនទាំងមូល ដែលត្រូវបានគូសនៅលើផែនទីឆ្នាំ១៩០៧ ក៏មានបញ្ហាដែរ។ បើទោះបីជាពាក្យថា“ទឹកដីកម្ពុជា” តម្រូវ ឱ្យមានការនិយាយយោងខ្លះទៅដល់សេចក្តីសំអាងរបស់តុលាការទាក់ទងនឹងព្រំដែនក៏ដោយ ក៏តុលាការ ពុំមានបំណងដោះស្រាយបញ្ហាខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃទាំងមូលនោះទេ ក្រៅពីតំបន់ជម្លោះមួយ ច្បាស់លាស់តែប៉ុណ្ណោះ។ ប្រការនេះ រួមជាមួយនឹងការបដិសេធពុំព្រមចេញសេចក្តីប្រកាសរបស់ តុលាការ ស្តីពីស្ថានភាពរបស់ផែនទីឆ្នាំ១៩០៧ នៅក្នុងសេចក្តីសន្និដ្ឋានរបស់សាលក្រម បានធ្វើឱ្យការ អំណះអំណាងថា តុលាការទទួលស្គាល់ផែនទីទាំងមូលនៅក្នុងសេចក្តីសន្និដ្ឋានរបស់សាលក្រមមិនសូវរឹង មាំនោះទេ។

ចំណុចសំខាន់ពិតប្រាកដនៃជម្លោះគឺថា តើដីទំហំ៤,៦គីឡូម៉ែត្រក្រឡាដែលស្ថិតនៅភាគខាងលិច នៃប្រាសាទព្រះវិហារអាចត្រូវបានចាត់ទុកថាជា ផ្នែកនៃ“តំបន់ក្បែរប្រាសាទដែលស្ថិតក្នុងទឹកដីកម្ពុជា” ដែរឬទេ។ ក្រុមអ្នកច្បាប់ថៃបានអះអាងថា លោក ឌិន អាឆេសុន ដែលជាមេធាវីកម្ពុជានៅក្នុង សំណុំរឿងដើម បានចាត់ទុកតំបន់ជម្លោះថាមានទំហំ “តូចណាស់”។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ភាគីថៃបាន ជំទាស់ទៅនឹង ការនិយាយយោងទៅដល់ពាក្យថា “តំបន់” ឬ “បរិវេណ”របស់ប្រាសាទ ថាវាមាន ទំហំធំទូលាយពេក។ គួរឱ្យសោកស្តាយ សាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២ បានផ្តល់នូវការចង្អុលបង្ហាញតិចតួច ប៉ុណ្ណោះ។ ការខ្វះខាត ភាពច្បាស់លាស់នេះ បានរួមចំណែកទៅដល់ភាពពុំស្ថិតស្ថេរ និងធ្វើឱ្យការបក ស្រាយសាលក្រមឡើងវិញ ជារឿងដែលចាំបាច់ និងសមស្រប។

តុលាការអាចបញ្ជាត្រឹមតែថា ប្រទេសថៃត្រូវដកកងទ័ពដែលឈរ “នៅប្រាសាទ”។ ការបន្ថែម ពាក្យថា “តំបន់ក្បែរ”ប្រាសាទនៅក្នុងសាលក្រម បញ្ជាក់ថាឱ្យ សេចក្តីសម្រេចនេះមានចេតនាភ្ជាប់តំបន់ខ្លះ ដែលនៅហួសពីបរិវេណនៃតួប្រាសាទ។ ទោះបីជាតំបន់ក្បែរនោះ អាចត្រូវបានពង្រីកទៅខាងលិច ប្រាសាទចំនួនពីរបីរយម៉ែត្រដូចនៅក្នុងផែនទីរបស់ភាគីថៃក៏ដោយ ក៏នៅតែមានសំណួរដដែលថាតើតំបន់ នោះស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីរបស់ថៃ ឬស្ថិតក្នុងទឹកដីរបស់កម្ពុជា? ការអានសាលក្រមនេះ ដោយភាគីថៃបង្ហាញ ថា ចម្លើយគឺអាស្រ័យទៅលើការព្រមព្រៀងរបស់ភាគី។ ប៉ុន្តែ ដោយសារពុំមានកិច្ចព្រមព្រៀង រវាងភាគីទាំងពីរ បទបញ្ញត្តិនេះ គឺពុំមានប្រសិទ្ធភាពអនុវត្តទេនៅភាគខាងលិចនៃតំបន់ក្បែរប្រាសាទ ដែលជាកន្លែងតុលាការបានដឹងជាស្រេចហើយថាមានទាហានថៃមួយចំនួនបោះទីតាំងនៅទីនោះ។

ទោះបីជាតុលាការបានបដិសេធពុំព្រមប្រកាស អំពីព្រំដែនដែលស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះ នៅក្នុង សេចក្តីសន្និដ្ឋានរបស់សាលក្រមក៏ដោយ ក៏ចំណុចនេះអាចឱ្យគេយល់បានតាមរយៈការសម្រេចរបស់ តុលាការដែលថា ភាគីបានទទួលស្គាល់ផែនទីឆ្នាំ១៩០៧។ តាមរយៈការឱ្យហេតុផលបែបនេះ តំបន់ នៅក្នុង “តំបន់ក្បែរ” ប្រាសាទនៅក្នុងខ្សែផែនទីឆ្នាំ១៩០៧ខាងកម្ពុជា ត្រូវស្ថិតនៅក្នុង“ទឹកដី”កម្ពុជា។ មធ្យោបាយដែលសមរម្យបំផុតក្នុងការកំណត់ តំបន់ក្បែរដែលពាក់ព័ន្ធនេះ គឺត្រូវកំណត់វិសាលភាពនៃ សាលក្រមនេះមកនៅត្រឹមតែទឹកដីជាប់នោះដែលតូចបំផុត ដែលមានជម្លោះនៅជាប់នឹងប្រាសាទ ភាគ ខាងលិច និយាយឱ្យចំគឺផ្នែកតូចមួយដែលមានទំហំ៤,៦គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ។ តាមរយៈការកំណត់វិសាល ភាពបែបនេះ តុលាការគួរតែធ្វើសេចក្តីសម្រេចគាំទ្រកម្ពុជា។

ភាពសាំញ៉ាំនៃសំណួរគតិយុត្តិទាំងអស់នេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញអំពីភាពពុំច្បាស់លាស់នៃសាល ក្រម ដែលគួរឱ្យសោកស្តាយ បានបន្សល់ទុកនូវចន្លោះប្រហោងបន្តឱ្យមានការខ្វែងគំនិតគ្នា និងជម្លោះ ចំពោះការបកស្រាយ។ ទោះបីភាគីណាមួយទទួលបានជោគជ័យ នៅក្នុងតុលាការក៏ដោយ រដ្ឋាភិបាល ទាំងពីរនឹងគោរពយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវសាលក្រមនេះ។ សម្រាប់ខាងកម្ពុជា សេចក្តីសម្រេចជាអន្តរជាតិនេះ បានផ្តល់នូវវេទិកាយុត្តិធម៌បំផុត នៅក្នុងការដោះស្រាយវិវាទជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាង ដែលធំ និងមាន ឥទ្ធិពលជាងខ្លួន ។ សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត់ត្រា ការតតាំងផ្នែកច្បាប់ យ៉ាងខ្លាំងក្លា អាចនឹងផ្តល់ការការពារទល់នឹងការទាមទារ ជាតិនិយមក្នុងស្រុកឱ្យមានការចាត់វិធានការ បើទោះបីជាសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការ ពុំអាចទទួលយកបានក៏ដោយ ។ ភាគីទាំងពីរ បានបញ្ចោញ សមត្ថភាព និងធ្វើការតតាំងយ៉ាងខ្នះខ្នែងនៅក្នុងតុលាការ ។ សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌ អន្តរជាតិស្តីពីបញ្ហានេះ នឹងផ្តល់ដល់ភាគីទាំងពីរនូវខ្សែបែងចែក ដ៏មានសារៈប្រយោជន៍មួយ ពោលគឺ ឱកាសដើម្បីងាកចេញពីនយោបាយចម្រូងចម្រាស់ នៃអតីតកាលថ្មីៗនេះ ដែលបានជួយប្រមូលផ្តុំក្រុម ជាតិនិយមឱ្យជ្រកក្រោមស្លាកទង់ជាតិប្រទេស ប៉ុន្តែប្រការនេះមានជាប់ទាក់ទងតិចតួចណាស់ទៅនឹងផល ប្រយោជន៍យូរអង្វែង របស់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់ប្រទេសទាំងពីរ ។

អត្ថបទនេះជា៖ ភាសាអង់គ្លេស(អត្ថបទដើម), ភាសាខ្មែរ, ភាសាថៃ, និងភាសាបារាំង
ប្រភព៖ http://www.dccam.org

Friday, April 19, 2013

សេចក្តីសន្និដ្ឋាន របស់ភ្នាក់ងារកម្ពុជា ទៅលើបញ្ហាតំបន់ ប្រាសាទព្រះវិហារ នៅ ICJ

សូមអញ្ជើញមើលមុខលោកអភិបាលខេត្ត-រាជធានី ១០រូបដែលន... | CEN: Local News

សម្ភាសលោក ហោ ណាំហុង ពីលទ្ធផលនៃការបកស្រាយរបស់កម្ពុជានៅឡាអេ

http://www.rfa.org/khmer/news/politics/interview-with-hor-namhong-04192013005437.html

Thursday, April 18, 2013

khmer new year

ดูกันชัดๆ! ที่มาความขัดแย้ง ไทย-กัมพูชา และแนวทางสู้คดีเขาพระวิหาร

วันที่ 17 เมษายน พ.ศ. 2556 เวลา 18:20:50 น.

โดย เชิงบันไดทำเนียบฯ

การต่อสู้คดีพื้นที่บริเวณปราสาทเขาพระวิหารระหว่างไทยกับกัมพูชาที่ศาลโลกณกรุงเฮกกลายเป็นประเด็นที่ได้รับความสนใจจากประชาชนอย่างกว้างขวางผู้สื่อข่าวจึงขอประมวลข้อมูลเพื่อความเข้าใจที่มา-ที่ไป ของเหตุการณ์ที่นำไปสู่การสู้คดีดังกล่าว และแนวทางทีไทย และ กัมพูชาใช้ต่อสู้คดีกันในศาลโลกดังนี้

@กัมพูชากับไทยขึ้นศาลกันเรื่องอะไร และทำไม?

การขึ้นศาลไม่ใช่การฟ้องคดีใหม่ แต่เป็นการขอตีความ คำพิพากษาที่ศาลโลกเคยมีไว้แล้วใน ปี พ.ศ. 2505 ดังนั้นจึงมีความจำเป็นที่จะต้องเข้าใจความเป็นมาของเรื่องราว ที่นำไปสู่คำตัดสินของศาลโลกในปี พ.ศ. 2505 ก่อน

@ความเป็นมา และบริบทของความขัดแย้งนี้เป็นอย่างไร?

ความเป็นมาของข้อขัดแย้งเรื่องปราสาทเขาเริ่มจากสนธิสัญญาที่ฝรั่งเศสซึ่งขณะเป็นเจ้าอาณานิคมที่ปกครองกัมพูชาอยู่ได้ทำสัญญาแบ่งเส้นเขตแดนบริเวณเขาพระวิหารกับไทย(ซึ่งขณะนั้นเป็น“สยาม”)

สยามได้ทำสนธิสัญญาแบ่งเส้นเขตแดนกับฝรั่งเศสในปีพ.ศ.2447(ค.ศ.1904)และปีพ.ศ.2450(ค.ศ.1907)ซึ่งในสัญญากำหนดให้ใช้สันปันน้ำของเทือกเขาพนมดงรักเป็นเส้นแบ่งเขตแดน(แนวสันปันน้ำก็คือแนวสันเขาที่แบ่งน้ำให้ไหลออกไปเป็นสองฟากนั่นเองซึ่งสันปันน้ำไม่จำเป็นที่จะต้องเป็นยอดที่สูงที่สุดของเขาก็ได้แต่ต้องเป็นแนวที่เวลาฝนตกลงมาน้ำจะไหลแยกออกเป็นสองฟาก)

เมื่อตกลงกันได้ตามสัญญาแล้วทั้งไทยและฝรั่งเศสจึงได้ตั้งคณะกรรมการปักปั่นเขตแดนขึ้นเพื่อสำรวจแบ่งดินแดนตามสนธิสัญญา

รอบแรกในปีพ.ศ.2447(ค.ศ.1904) โดยมีพลตรีหม่อมชาติเดชอุดมเป็นประธานฝ่ายไทยและพันโทแบร์นาร์เป็นประธานฝ่ายอินโดจีนฝรั่งเศสทางฝรั่งเศสได้นำผลการสำรวจไปเขียนเป็นแผนที่ขึ้นชุดหนึ่งคือ“แผนที่คณะกรรมการปักปันเขตแดนสยามกับอินโดจีน”หรือ“แผนที่แบร์นาร์(Bernard)”โดยแผนที่ดังกล่าวได้เขียนให้ปราสาทเขาพระวิหารอยู่ในดินแดนอินโดจีนของฝรั่งเศส

ส่วนในปีพ.ศ.2450(ค.ศ.1907) ได้มีการเจรจาเปลี่ยนแปลงดินแดนบางส่วนเพิ่มเติ่มจึงมีการแต่งตั้งคณะกรรมการปักปั่นเขตแดนชุดที่สองโดยมีพระองค์เจ้าบวรเดชเป็นประธานฝ่ายไทยและพันตรีกีชาต์มงแกร์เป็นประธานฝ่ายอินโดจีนฝรั่งเศส

หลังจากนั้นฝรั่งเศสได้นำผลการสำรวจของคณะดังกล่าวไปจัดทำแผนที่เพิ่มเติมขึ้นอีกชุดหนึ่งเรียกว่า“แผนที่มงแกร์(Montguers)”โดยเขตแดนบริเวณเขาพระวิหารยังเป็นตามแผนที่ฉบับเดิม

สยามได้พิมพ์เผยแพร่แผนที่ทั้งสองฉบับและได้ส่งเจ้าหน้าที่ร่วมกับฝรั่งเศสเข้าไปปักหลักเขตแดน

หลังจากนั้นเมื่อเข้าสู่ช่วงสงครามโลกครั้งที่สองอาณาเขตระหว่างไทยกับอินโดจีนของฝรั่งเศสมีการเปลี่ยนแปลงคือรัฐบาลไทยสมัยจอมพลป.ได้ครอบครองดินแดงจังหวัดนครจัมปาศักดิ์จังหวัดลานช้างจังหวัดพิบูลสงครามและจังหวัดพระตะบองซึ่งอยู่ในเขตกัมพูชาในปัจจุบันเพิ่มเติมตาม“อนุสัญญาโตเกียวพ.ศ.2484”

แต่เมื่อสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่สองฝ่ายญี่ปุ่นแพ้สงครามไทยกับฝรั่งเศสได้ทำการเจรจาดินแดนกันใหม่ได้ยกเลิกอนุสัญญาโตเกียวและปรับดินแดนกลับเป็นเหมือนเดิม

ไทยได้ถอนทหารออกจากเขตแดนจังหวัดทั้งสี่และคืนดินแดนให้ตามสัญญาที่ทำไว้กับฝรั่งเศสแต่ยังไม่ยอมถอนทหารออกจากปราสาทเขาพระวิหารซึ่งทางฝรั่งเศสได้ทักท้วงหลายครั้งแต่ก็ไม่ได้มีการตอบสนองจากฝั่งไทย

หลังจากกัมพูชาประกาศเอกราชจากฝรั่งเศสในพ.ศ.2497ก็ได้รับสืบทอดสนธิสัญญาที่ไทยทำไว้กับฝรั่งเศสและเริ่มเจรจาเรื่องเขตแดนกับฝ่ายไทย

ซึ่งรัฐบาลไทยประกาศในพ.ศ.2501ว่าจะยอมรับสิทธิ์และสนธิสัญญาเกี่ยวกับเขตแดนกับกัมพูชาตามที่ได้ทำสัญญาไว้กับฝรังเศสคือตามสันบันน้ำแต่จะไม่ยอมรับเอกสารใดๆที่แนบท้ายมากับสัญญารวมถึงแผนที่คณะกรรมการปักปันเขตแดนสยามกับอินโดจีนด้วยเพราะถือว่าแผนที่ดังกล่าวเป็นฝ่ายฝรั่งเศสทำขึ้นแต่ฝ่ายเดียว

โดยไทยได้อ้างเส้นสีดำว่าเป็นสันปันน้ำที่แท้จริงตามสัญญาในขณะที่กัมพูชาได้อ้างเส้นประสีแดงตาแผนที่คณะกรรมการปักปันเขตแดนสยามกับอินโดจีน

การตีความสนธิสัญญาและการปักปันเขตแดนทำให้เกิดความขัดแย้งระหว่างกัมพูชากับไทยขึ้นจนกระทั้งต้องนำเรื่องขึ้นสู่ศาลโลกในปี2505

@คำตัดสินของศาลโลกในปี 2505 เป็นอย่างไร?

ศาลโลกได้ยกเหตุผลสองประการคือ

1.ไทยได้ยอมรับแผนที่ปักปันในอดีต

อ้างจากที่ไทยมีส่วนร่วมในการปักปันเขตแดนไทยเป็นฝ่ายขอให้ฝรั่งเศสเอาผลการสำรวจไปทำแผนที่และเมื่อแผนที่แล้วเสร็จไทยขอร้องให้ฝ่ายฝรั่งเศสส่งแผนที่มีเพิ่มเพื่อใช้ในราชการไทย

2.การปฏิบัติในภายหลังของไทยแสดงท่าทีเหมือนยอมรับการแบ่งเขตแดนนั้นทำให้ไทยไม่อาจปฏิเสธเส้นเขตแดนนั้นได้ตามหลักกฎหมายปิดปาก

อ้างจากที่พ.ศ.2473สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพและคณะข้าราชการระดับสูงของไทยได้เยี่ยมชมปราสาทพระวิหารที่ชักธงฝรั่งเศสโดยมีข้าหลวงฝรั่งเศสมาต้อนรับในลักษณะเจ้าภาพอย่างเป็นทางการ

นอกจากนั้นไทยยังไม่ได้คัดค้านเส้นเขตแดนในแผนที่แบร์นาดซึ่งแสดงปราสาทอยู่ในเขตกัมพูชาแต่กลับพิมพ์เผยแพร่และปล่อยให้ฝั่งเศสสำรวจดินแดนส่วนนั้นแต่เพียงฝ่ายเดียว

ศาลโลกจึงได้มีคำตัดสินว่าปราสาทเป็นของกัมพูชา และออกคำสั่งให้ "ประเทศไทยมีพันธะที่จะต้องถอนกำลังทหารหรือตำรวจ ผู้รักษาหรือผู้ดูแลซึ่งประเทศไทยส่งไปประจำอยู่ที่ปราสาทพระวิหารหรือบริเวณใกล้เคียงบนอาณาเขตของกัมพูชา"(thatThailandisunderanobligationtowithdrawanymilitaryorpoliceforces,orotherguardsorkeepers,stationedbyher at the temple, or in its vicinity on Combodian territory.) ไว้ในส่วนที่เป็นบทปฏิบัติการข้อที่ 2

@ประเด็นของการตีความที่ไม่เหมือนกันของไทยและกัมพูชามาจากไหน?

ประเด็นความกำกวมของการตัดสินของศาลก็คือวลีที่ว่า"initsvicinity on Cambodian territory." หรือ “บริเวณใกล้เคียงบนอาณาเขตของกัมพูชา” นั้นมีขอบเขตอยู่ตรงไหน

ความกำกวมในคำตัดสินนี้ทำให้ทั้งสองฝ่ายยึดถือต่างกันโดยฝ่ายไทยมีมติคณะรัฐมนตรี(ครม.)ปีพ.ศ.2505ให้ถือว่าไทยเสียดินแดนให้กัมพูชาเฉพาะตัวปราสาทพระวิหารหมายความว่าไทยตีความว่า“บริเวณใกล้เคียงบนอาณาเขตของกัมพูชา”คือเฉพาะตรงตัวปราสาทเขาพระวิหารเท่านั้น(ไทยยึดถือตามเส้นสีเหลือตามแผนที่ข้างต้น)

ส่วนทางกัมพูชาตีความว่า“บริเวณใกล้เคียงบนอาณาเขตของกัมพูชา”คือ เส้นเขตแดนที่แบ่งตาม แผนที่ภาคผนวก 1 หรือ แผนที่คณะกรรมการปักปันเขตแดนสยามกับอินโดจีน ซึ่งกำหนดให้ 4.6 ตารางกิโลเมตร อยู่ฝั่งเขมร

หลังจากเกิดการปะทะกันด้วยกำลังทหาร ในสมัยรัฐบาล อภิสิทธิ์ กัมพูชาจึงได้ร้องเรื่องดังกล่าวขึ้นสู่ศาลโลก เพื่อขอให้ศาลโลกตีความว่า ที่ว่า "in its vicinity on Cambodian territory." หรือ “บริเวณใกล้เคียงบนอาณาเขตของกัมพูชา” นั้นมีขอบเขตอยู่ตรงไหนกันแน่

@กัมพูชามีแนวทางการสู้คดีครั้งนี้อย่างไร?

เมื่อวันที่ 15 เม.ย. ทนายของฝ่ายกัมพูชา ในฐานะผู้ร้อง ได้แถลงคดีต่อศาลด้วยวาจาก่อน โดยแนวทางที่กัมพูชาใช้สู้คดีคือ

1. กัมพูชากล่าวหาไทย ว่าใช้กำลังทหารรุกรานกัมพูชาใน ปี 2551, 2552, 2554

2. กัมพูชายอมรับคำตัดสินของศาลโลก ปี พ.ศ.2505 แต่อยากขอให้ตีความ "in its vicinity on Cambodian territory." หรือ “บริเวณใกล้เคียงบนอาณาเขตของกัมพูชา” นั้นมีขอบเขตอยู่ตรงไหนกันแน่ และกัมพูชายืนยันว่าศาลมีอำนาจในการตัดสิน

3. กัมพูชาไม่ยอมรับลวดหนามที่ฝ่ายไทยเอามาล้อมเขาพระวิหารตามมติครม.ของไทยปี 2505 ซึ่งเป็นการตีความคำสั่งศาลโลกฝ่ายเดียว พร้อมทั้งได้ยกหลักฐานว่ากัมพูชาได้แสดงการประท้วงการตีความของไทยมาโดยตลอด และเคยยื่นประท้วงต่อ คณะมนตรีความมั่งคงของสหประชาชาติแล้ว

4. กัมพูชาขอให้ยึดเอาเส้นแบ่งดินแดนตามแผนที่ภาคผนวก1ที่ใช้ในคำตัดสินปี 2505 ของศาลโลก (หรือแผนที่คณะกรรมการปักปันเขตแดนสยามกับอินโดจีน) และอ้างหลักฐานว่าไทยเคยยอมรับเส้นเขตแดนดังกล่าวด้วย

5. กัมพูชามองว่า MOU43 เป็นสัญญาที่ไทยจะเริ่มปักปันเขตแดนกับกัมพูชา เป็นการตกลงเพื่อปักหมุดในพื้นที่จริง ดังนั้นเส้นเขตแดนต้องมีอยู่แล้ว ซึ่งก็คือเขตแดนตามแผนที่ภาคผนวก 1

@ไทยต่อสู้คดีอย่างไร?

วันที่ 17 เม.ย. ทีมทนายของไทยได้กล่าวให้การด้วยวาจาในศาลโลกโดยมีประเด็นสำคัญดังนี้

1. พื้นที่ 4.6ตารางกิโลเมตร เป็นข้อพิพาทที่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับคำพิพากษาของศาลโลกเมื่อปี 2505 การร้องขอให้ศาลตีความเส้นเขตแดนดังกล่าวเป็นคำขอที่รับไม่ได้ เป็นเหมือนคำอุทธรณ์ ถือว่าเป็นคำร้องโดยมิชอบ และข้อพิพาทที่เกิดขึ้นในปัจจุบันไม่ได้แตกต่างไปจากข้อพิพาทเดิมก่อนปี 2505

โดยไทยจะอ้างธรรมนูญของศาลยุติธรรมระหว่างประเทศมาตรา60ซึ่งบัญญัติว่า"คำพิพากษาของศาลเป็นที่สุดและอุทธรณ์ไม่ได้ในกรณีที่มีปัญหาเกี่ยวกับความหมายหรือขอบเขตของคำพิพากษาศาลต้องตีความตามคำร้องขอของคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง"และตีความว่าการร้องขอให้ตีความคำพิพากษาของกัมพูชาแท้จริงแล้วไม่ใช่การขอตีความคำพิพากษาเดิมจริงๆแต่เป็นหารแฝงนัยอุธรณ์อยู่ดังนั้นศาลจึงไม่มีอำนาจในการรับตีความประเด็นดังกล่าว

2.กัมพูชาไม่ได้ใช้หลักฐานใหม่ และใช้เอกสารที่เป็นเอกสารปลอมแปลงต่อศาล

3. แผนที่ภาคผนวก1 ไม่ได้ถูกใช้เป็นนัยยะสำคัญของคำตัดสินในปี 2505 ศาลเพียงใช้ประกอบคำตัดสิน และตัดสินเพียงให้ตัวปราสาทเป็นของกัมพูชา จะอ้างเส้นเขตแดนไม่แผนที่ไม่ได้

4. แผนที่ภาคผนวก 1 ไม่ได้มีเพียงแผนที่เดียว จึงไม่อาจระบุได้ว่าถ้าจะเอาเส้นเขตแดนตามแผนที่จะเอาตามแผนที่ไหน จะเลือกเอาตามแผนที่ที่กัมพูชาชอบที่สุดไม่ได้

5. ไทยได้คำยอมรับคำตัดสินของศาล คืนปราสาทพระวิหารให้กัมพูชา ตามคำสั่งของศาล พ.ศ.2505 แล้ว กัมพูชาเองก็ยอมรับเรื่องนี้ และประกาศในสหประชาชาติ

6. สมเด็จพระนโรดม สีหนุ ก็เห็นรั้วลวดหนามที่ฝ่ายไทยล้อมไว้และเห็นตำรวจของไทยอีกฝั่ง แต่ก็ไม่ได้มีการท้วงติง อีกทั้ง สมเด็จฯ สีหนุ ยังดื่มเฉลิมฉลองด้วย ฉะนั้นเมื่อพิจารณาเทียบกับคำตัดสินของศาลเมื่อปี 2505 ที่ศาลตัดสินว่าการที่กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ขึ้นเขาพระวิหารเป็นการยอมรับว่าตัวปราสาทเป็นของเขมร ดังนั้น การที่สมเด็จพระนโรดม สีหนุ เฉลิมฉลองและไม่ทักท้วงเรื่องลวดหนาม ก็น่าจะยอมรับได้เหมือนกัน

7. ไทยได้สร้างสำนักงาน ประตูทางเข้าปราสาท ซุ้มตรวจตั๋ว ในเขตแดนของไทย ซึ่งกัมพูชาก็ไม่ได้โต้แย้งแต่อย่างใด

การให้การด้วยวาจาในศาลโลก ณ กรุงเฮก ประเทศเนเธอร์แลนด์จะมีต่อไปจนถึงวันที่ 19 เม.ย. นี้ และจะมีการประกาศคำตัดสินในเดือนตุลาคม 2556

លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស ត្រូវបានតែងតាំង ជាអភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ ជំនួសលោក កែប ជុតិមា

(ថ្ងៃទី 18 មេសា 2013, ម៉ោង 06:12:PM) | ដោយ: រតនា

ក- ក ក+ | Print

ភ្នំពេញ: លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស អភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញ ត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រ តែងតាំងជាអភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ ជំនួសលោក កែប ជុតិមា ដែលត្រូវដល់អាយុ ៦០ ឆ្នាំ ហើយត្រូវចូលនិវត្ត។

ការតែងតាំងអភិបាលរាជធានីភ្នំពេញថ្មីនេះ បានធ្វើឡើង តាមព្រះរាជក្រឹត្យ ចុះថ្ងៃទី១៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣ ឡាយព្រហស្ថលេខា ដោយព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

ក្នុងព្រះរាជក្រឹត្យ ក៏បានតម្លើងឋានៈលោក ប៉ា សុជាតិវង្ស ជាឋានន្តរសក្តិឧត្តមមន្ត្រី ថ្នាក់លេខ១។

សូមរម្លឹកថា ការផ្លាស់ប្តូរអភិបាល អភិបាលរងខេត្តរាជធានី អភិបាលអភិបាលរងស្រុកខណ្ឌក្រុង ក៏ត្រូវបានសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុន សែន ប្រកាសឲ្យដឹង ក្នុងពិធីសម្ពោធអគាររដ្ឋបាលថ្មី របស់សាលាខេត្តកំពត កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣ ផងដែរ។

ជាការផ្លាស់ប្តូរ ដែលសម្តេច ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ថា ធ្វើតាមច្បាប់ជ្រើសតាំងក្រុមប្រឹក្សាខេត្តរាជធានី ស្រុកខណ្ឌក្រុង ដែលបានកំណត់អាណត្តិគណៈអភិបាលខេត្តរាជធានី ស្រុកខណ្ឌក្រុង ត្រឹមតែ ៤ ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។ នៅពេលនេះ ចូលដល់អាណត្តិទី២ហើយ៕

- See more at: http://www.cen.com.kh/localnews/show_detail/19?token=NGNlMWEzMG#sthash.YCvTdO6v.dpuf

Wednesday, April 17, 2013

រដ្ឋាភិបាលថៃ ច្រានចោល ការចោទប្រកាន់ របស់កម្ពុជា ក្នុងពេលបកស្រាយ សាលក្រមនៅ ICJ

Wednesday, 17 April 2013 17:34 ដោយដើមអម្ពិល៖ ID-015

មន្រ្តីក្រសួងការបរទេសថៃ បាននិយាយថា ការចោទប្រកាន់ ពីសំណាក់ភាគីកម្ពុជា នៅតុលាការយុត្តិធម៌ អន្តរជាតិ ដែលហៅកាត់ថា ICJ ក្នុងពេលបក ស្រាយសាលក្រម ទាក់ទងនឹងបញ្ហា ប្រាសាទព្រះវិហារ ពុំមានមូលដ្ឋាន ច្បាស់លាស់ និងមានភាពមិនពិតឡើយ។

យោងតាម ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន The Nation របស់ថៃ ចុះផ្សាយថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣នេះ បានឲ្យដឹង ដោយលើកឡើង នូវសំដីរបស់ លោក Krairavee Sirikul ប្រធានក្រុមអ្នកជំនាញ ខាងច្បាប់ នៃមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសថៃ បាននិយាយថា ប្រទេសកម្ពុជាព្យាយាមបង្ខូចកិត្តិយស របស់ ខ្លួន ដោយលើកឡើងថា ភាគីថៃធា្លប់ដាក់បន្លាលួស នៅជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ កាលពី ៥១ ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ដើម្បីកំណត់បន្ទាត់ព្រំដែន។

ប្រភពដដែល បានបន្ថែមថា ប្រទេស ថៃ បានត្រៀមខ្លួន ជាស្រេចក្នុងការបង្ហាញថា ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងនិយាយដោយការបំផ្លើស។ ភាគីកម្ពុជា បានថ្លែងទៅកាន់តុលាការថា ភាគីថៃ បានដាក់របងបន្លាលួស ដោយឯកតោភាគី ហើយពុំបានស្របតាមបន្ទាត់ ដែលកំណត់ដោយតុលាការនោះទេ។

ប្រភពពីមន្ត្រី ក្រសួងការបរទេស បាននិយាយថា ប្រទេសថៃ នឹងបង្ហាញ តុលាការអន្តរជាតិ ICJ ថា បន្ទាប់ពី ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ ព្រះរាជា នៃរាជា ណាចក្រកម្ពុជា បានធ្វើដំណើរ ទស្សនកិច្ចនៅប្រាសាទព្រះវិហារ ក្រោយពេលដែលថៃ បានដាក់រាយរបងបន្លាលួសនោះ ពុំមាននរណាម្នាក់ បាន បង្ហាញ ការជំទាស់លើបញ្ហានេះឡើយ ។ជាមួយគ្នានេះដែរ មន្ត្រីទូតរបស់ចក្រភពអង់គ្លេស បារាំង និងអាមេរិកាំង ប្រចាំនៅកម្ពុជា ក៏បានចូលរួម ក្នុង ដំណើរទស្សនកិច្ចនោះទេ។

ដោយឡែក លោក Panintan Wattanayagorn ជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ប្រចាំសកលវិទ្យាល័យ ជូឡាឡុងកន បានលើកឡើងថា ការប្រឆាំងតវ៉ា របស់ភាគីកម្ពុជា ដែលដឹកនាំដោយ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស លោក ហោ ណាំហុង មានការរៀបចំ រចនាសម្ព័ន្ធបានយ៉ាងល្អ បើទោះបីជា ពុំមានអ្វីដែលថ្មីក៏ដោយ ។

ប្រទេសកម្ពុជា បានបង្ហាញហេតុផល ពីមូលហេតុដែលនាំឲ្យកម្ពុជា ព្យាយាមយកករណីនេះ មកឲ្យតុលាការអន្តរជាតិ ដោះស្រាយ បន្ទាប់ពីវាបាន បញ្ចប់ទៅអស់រយៈពេល ជាងប្រាំទសវត្សរ៍នោះ ដោយសារតែ កម្ពុជា មិនអាចដំណើរការ គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នៅប្រាសាទព្រះវិហារបាន ដោយសារតែ ភាគីថៃ បានដាក់ ពង្រាយកងកម្លាំងយោធានៅទីនោះ ។

លោកបានបន្ថែមថា នេះជាការដាក់សម្ពាធ ទៅលើ ICJ ។ ចំណុចនេះបានបង្ហាញថា ប្រទេសកម្ពុជា ជាអ្នកដែលមានភាពវ័យឆ្លាត ខាងនយោបាយ អន្តរជាតិ ។

លោក Panitan បាននិយាយថា ប្រទេសកម្ពុជា បានចោទប្រកាន់ប្រទេសថៃ ថា បានវាយប្រហារប្រទេស កម្ពុជា ក្នុងអំឡុង នៃការកាន់អំណាច របស់លោក អាភីស៊ីត វីចាជីវាក់ ។ លោកបានបន្តថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលថៃ មានភាពក្លាហានគ្រប់គ្រាន់ ផលិតភស្តុតាងផ្សេងៗ ដូចជាខ្សែ អាត់ដើម្បីបង្ហាញថា កម្ពុជា ជាអ្នកផ្តើមគំនិត នៃការវាយប្រហារមុន ។ កិច្ចការនេះ អាចប្រឆាំងនឹងការ ចោទប្រកាន់របស់កម្ពុជា។

ជាមួយគ្នានេះ លោក Thitinan Pongsudhirak អ្នកជំនាញផ្នែកទំនាក់ទំនង អន្តរជាតិ បានជំរុញ ឲ្យរដ្ឋាភិបាល ពិនិត្យទៅលើការបកស្រាយ សាល ក្រម ។ លោកបាននិយាយថា ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី រវាងប្រទេសទាំងពីរ ចាំបាច់ត្រូវតែថែរក្សា ឲ្យបានល្អ បើទោះបីជាប្រទេស ថៃ ត្រូវចាញ់ ឬឈ្នះក្តី ក៏ដោយ ។

លោកបានបន្ថែមថា ប្រទេស ថៃនឹងរក្សាប្រយោជន៍របស់ខ្លួន មិនខ្វល់ថា តើការកាត់ក្តីមានលក្ខណៈបែបណាក៏ដោយ។ ប្រទេសកម្ពុជា ក៏នឹងត្រូវការធ្វើកិច្ចប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេស ថៃ ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ ប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលបានចាត់ចូល ក្នុងបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។

ដោយឡែក អ្នកនាំពាក្យរបស់ក្រុមប្រជាធិបតេយ្យ ឈ្មោះ Chavanond Intarakomalyasut បានចោទថា នេះជាការនិយាយ បំផ្លើសរបស់ ប្រទេសកម្ពុជា។ លោកបានបន្ថែមថា ប្រទេស ថៃចាំបាច់ មិនអនុញ្ញាតឲ្យការចោទប្រកាន់នេះ បញ្ចប់ទៅដោយគ្មានការឆ្លើយតបឡើយ ៕

DAP news

Tuesday, April 16, 2013

សំណុំរឿងព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ

នៅក្នុងសំណុំរឿងព្រំដែនខ្មែរ-ថៃនេះ វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ (RFI) នឹងនាំមកជូនលោកអ្នក នូវព័ត៌មានថ្មីៗ ទាក់ទងនឹងសភាពការណ៍នៅតាមបណ្តោយព្រំដែន និងដំណើរការក្តីនៅក្នុងតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិក្រុងឡាអេ។
នៅពេលនេះ ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាតាមផ្លូវយោធា នៅតែបន្តកើតមាននៅតាមបណ្តោយព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ។ កាលពីចុងខែមេសា ២០១១ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងជាផ្លូវការ ស្នើសុំឲ្យតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ក្រុងឡាអេ ធ្វើការបកស្រាយឡើងវិញអំពីអត្ថន័យនៃសេចក្តីសម្រេច កាលពីឆ្នាំ១៩៦២។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នាកម្ពុជាក៏បានស្នើសុំផងដែរឲ្យតុលាការចាត់វិធានការបណ្តោះអាសន្ន ដើម្បីការពារប្រាសាទព្រះវិហារ។

ព័ត៌មានស្តីពីវិបត្តិព្រំដែន

ពលរដ្ឋខ្មែរនៅព្រំដែនជម្លៀសខ្លួនគេចចេញពីជម្លោះផ្លូវអាវុធរវាងទាហានថៃ និងខ្មែរ

13/04/2013 - កម្ពុជា

ពលរដ្ឋថៃតាមព្រំដែនត្រៀមជម្លៀសខ្លួន កម្ពុជាកម្រិតការផ្សាយព័ត៌មានព្រំដែន

កាសែតថៃបានផ្សាយឲ្យដឹងថា ពលរដ្ឋថៃនៅតាមជាយដែនក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារត្រៀមខ្លួនជាស្រេចដើម្បីជម្លៀសខ្លួនក្នុងករណីដែលមានសង្គ្រាមផ្ទុះឡើងនៅតាមជាយដែន។ ការត្រៀមខ្លួននេះបានកើតឡើង ខណៈដែលតុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេត្រៀមបើកសវនាការដើម្បីបកស្រាយសាលក្រមឆ្នាំ ១៩៦២ ឡើងវិញស្តីពីជម្លោះប្រាសាទព្រះវិហារ។

លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង ធ្វើសន្និសីទកាសែត ថ្ងៃទី ៩ មេសា

10/04/2013 - កម្ពុជា

កម្ពុជាចេញដំណើរទៅតុលាការឡាអេជាមួយក្តីសង្ឃឹម

លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីហោ ណាំហុង បានដឹកនាំប្រតិភូអ្នកច្បាប់កម្ពុជាចេញទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនៃទីក្រុងឡាអេហើយកាលលពីយប់ថ្ងៃអង្គារម្សិលមិញ។ នៅមុនឡើងយន្តហោះពីព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញ លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជាបានអះអាងយ៉ាងមុតមាំថា លោកមានសុទិដ្ឋិនិយមចំពោះរឿងក្តីប្រាសាទព្រះវិហារនេះ។

03/04/2013 - កម្ពុជា-ថៃ

សវនាការរឿងក្តីប្រាសាទព្រះវិហារ ត្រូវផ្សាយផ្ទាល់

ដំណើរការសវនាការលើសំណុំរឿងប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលប្តឹងដោយកម្ពុជានោះ នឹងត្រូវផ្សាយផ្ទាល់តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនថឺនេត ក្នុងគេហទំព័ររបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ។ ភាគីកម្ពុជា និងថៃមានរយៈពេល២ដង ដើម្បីធ្វើអំណះអំណាងផ្ទាល់មាត់ក្នុងរយៈពេលដំណើរការសវនាការនេះ ដែលចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី១៥ ដល់ថ្ងៃទី១៩មេសា។

មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅក្នុងសន្និសីទកាសែត ជុំវិញការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានពីបញ្ហាព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ

28/03/2013 - កម្ពុជា

រដ្ឋាភិបាលព្រមានប្តឹងអ្នកកាសែតវិទ្យុអាស៊ីសេរី ជុំវិញការផ្សាយព័ត៌មានពីបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ

ក្នុងសន្និសីទកាសែត នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចាត់ទុកថា បញ្ហាព្រំដែន ជាបញ្ហាសន្តិសុខជាតិ ហើយដំណើរការកំណត់ព្រំដែន ជាមួយប្រទេសជិតខាង ជាពិសេសនៅព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃ មិនបានធ្វើឲ្យកម្ពុជាបាត់បង់ទឹកដី សូម្បីតែមួយមីលីម៉ែត្រឡើយ។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន ក៏បានប្រកាសព្រមានថា រដ្ឋាភិបាលអាចនឹងចាត់វិធានការតាមផ្លូវច្បាប់ ដោយប្តឹងអ្នកកាសែតវិទ្យុអាស៊ីសេរី ទៅកាន់តុលាការយោធា ពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន ពីរឿងព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។

26/02/2013 - កម្ពុជា-ថៃ-ប្រាសាទព្រះវិហារ

មេដឹកនាំយោធាកម្ពុជា-ថៃ ស្វែងរកការធានាសន្តិសុខព្រំដែន

រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិកម្ពុជា និងថៃបានដឹកនាំប្រតិភូជួបគ្នា នៅក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារ នៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារទី២៦ កុម្ភៈដើម្បីសន្យារក្សាភាពស្ងប់ស្ងាត់អោយបាននៅតាមព្រំដែន។ ការជួបគ្នានេះមានសារៈសំខាន់ ខណៈដែលតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ នឹងសម្រេចលើបណ្តឹងរបស់កម្ពុជា ដែលស្នើអោយតុលាការអន្តរជាតិនេះបកស្រាយសាលក្រមឆ្នាំ ១៩៦២ ស្តីពីប្រាសាទព្រះវិហារ នៅពាក់កណ្តាលខែមេសា ខាងមុខនេះ។

24/02/2013 - កម្ពុជា-ថៃ-ប្រាសាទព្រះវិហារ

ក្រុមជ្រុលនិយមថៃផ្តើមធ្វើចលនានៅតាមព្រំដែន

ភ្លាមៗក្រោយពីនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ស្នើឲ្យកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលឈរជើងតាមព្រំដែនប្រុងប្រយ័ត្ន ក្រុមប្រឆាំងជ្រុលនិយមថៃក៏បានផ្តើមធ្វើសកម្មភាព នៅតាមព្រំដែនមែន។

(3) comments

កងទ័ពខ្មែរនៅប្រាសាទព្រះវិហារ កាលពីដើមឆ្នាំ ២០១១

23/02/2013 - កម្ពុជា-ថៃ-ប្រាសាទព្រះវិហារ

កម្ពុជាត្រៀមទប់ទល់ពួកជ្រុលនិយមថៃពេលបកស្រាយសាលក្រមឆ្នាំ ១៩៦២

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានស្នើឲ្យកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធនៅតាមព្រំដែនព្រះវិហារ បង្កើនការប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះសភាពការណ៍អាក្រក់ណាមួយ ដែលអាចកើតឡើងជាយថាហេតុ ដោយសារពួកជ្រុលនិយមថៃ។

វេរ៉ា ស៊ុមខ្វាមឃីត សកម្មជនអាវលឿងថៃ ដែលត្រូវតុលាការកម្ពុជាផ្តន្ទាទោសពីបទឆ្លងដែនខុសច្បាប់ និងបទចារកម្ម

10/01/2013 - កម្ពុជា-ថៃ

លោកហ៊ុន សែនស្នើក្រសួងយុត្តិធម៌ពិចារណាបន្ធូរបន្ថយទោសថៃអាវលឿង

លោកស្រីយីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ បានធ្វើលិខិតស្នើសុំអន្តរាគមន៍ជាថ្មីម្តងទៀត នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន អោយពិចារណាអំពីការបន្ធូរបន្ថយ និងលើកលែងទោសដល់សកម្មជនថៃអាវលឿង២នាក់ ដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារព្រៃស។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានស្នើអោយក្រសួងយុត្តិធម៌ពិចារណាលើការស្នើសុំរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃនេះ។

(1) comment

អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោកខៀវ កាញារីទ្ធ

08/01/2013 - កម្ពុជា

លោកខៀកាញារីទ្ធ៖កម្ពុជាចាស់ទុំជាងថៃក្នុងដំណោះស្រាយព្រំដែន

មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអត្ថាធិប្បាយរិះគន់ថៃថា ថៃនៅមានភាពចាស់ទុំតិចជាងកម្ពុជាក្នុងដំណោះស្រាយកិច្ចការព្រំដែន។

(1) comment

ពួកអាវលឿងពេលកាន់កាប់ព្រលានយន្តហោះបាងកក កាលពីឆ្នាំ២០០៨

05/01/2013 - កម្ពុជា-ថៃ

បញ្ហាព្រះវិហារ៖ កម្ពុជាត្រជាក់ ថៃឡើងកម្តៅ

ខណៈដែលកម្ពុជាបានត្រៀមជាស្រេចដើម្បីចូលរួមសវនាការបកស្រាយឡើងវិញនូវសាលក្រមឆ្នាំ ១៩៦២ របស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិក្រុងឡាអេស្តីពីបញ្ហាព្រះវិហារ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅពាក់កណ្តាលខែមេសាខាងមុខនេះ នយោបាយប្រទេសថៃបានឡើងកម្តៅជាថ្មី។